W Polsce możemy wyróżnić następujące rodzaje granic.
- Granice prawne – posiadające protokół zatwierdzony prawomocną decyzją administracyjną lub sądową.
- Pozostałe granice ujawnione w ewidencji gruntów i budynków – nie posiadające protokołu.
Całość dokumentów podzieliłem na 3 grupy w kolejności od najlepszych.
GRUPA 1. – Protokoły graniczne.
Najlepszym dokumentem określającym granice nieruchomości jest protokół graniczny, który powstaje w trakcie np.: wyznaczenia granic na gruncie, rozgraniczenia, podziału nieruchomości…
Zawiera on:
- Informacje: Kiedy, Kto i w Czyjej obecności pokazał granice działki oraz z jakich materiałów skorzystał.
- Szkic graniczny z miarami, podpisami uczestników, opisami punktów granicznych.
- Pisemny opis przebiegu granic i rodzaju jej stabilizacji.
- Wykaz współrzędnych punków granicznych.
- Podpisy właścicieli, którzy zgodnie ustalili przebieg granicy (najważniejszy element odróżniająca protokół od innych dokumentów).
Protokół poprawnie sporządzony i przyjęty do Państwowego Zasobu Geodezyjnego gwarantuje nam pewność i niezmienność granic. Aby granica stała się prawną protokół musi zostać wykonany w postępowaniu : rozgraniczenia nieruchomości, podziały nieruchomości (w odniesieniu do granic wydzielonych w wyniku podziału), scalenia i podziały nieruchomości, scalenia i wymiany gruntów lub postępowaniu sądowym lub administracyjnym, zakończonym wydaniem prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej. Poniżej przykład jednego z takich protokołów:
GRUPA 2. – Szkice i archiwalne dokumenty udostępniane geodetą.
Podstawą opracowania mapy ewidencyjnej są różnego rodzaju szkice z pomiarów i archiwalne mapy przechowywane w państwowym archiwum. Geodeta dostaje możliwość wglądu w te materiały po zgłoszeniu pracy w PODGiK dla danego terenu. Przykładowe fragmenty takich dokumentów:
GRUPA 3. – Mapy.
Najpopularniejszym, ale najmniej dokładnym dokumentem jest mapa zakupiona w starostwie powiatowym zwana popularnie Wyrysem z mapy ewidencyjnej. Większość z nas posiada ją w domu i uważa za najważniejszą. Niestety jest to tylko rysunek graficznie przedstawiający kształt i wielkość działki. Dokładność mapy zależy od skali, jakości wykonania, okresu w którym powstała i jej czytelności. Każde uszkodzenie mechaniczne, kolejna kserokopia, warunki w których się znajduje, skala w której została wykonana, rodzaj papieru i tuszu decyduje o dokładności.